Trucks
Bir kamyonu mümkün olduğunca güvenli ve konforlu kılmak için çok çeşitli faktörlerin bir araya gelmesi gerekiyor. Gelişmiş mühendislik, otomatik sürüş sistemleri ve çığır açan tasarımlar hep birlikte geleceğin kamyonlarının geliştirilmesine katkıda bulunan faktörlerdir. Kamyonun çeşitli noktalarında meydana gelen gürültünün sürüş deneyimini ne derecede etkileyebileceği genellikle kolayca gözden kaçırılan bir husustur.
Volvo Trucks, gürültü optimizasyonu konusunda onlarca yıldır çalışmalar yapıyor. İlk Volvo gürültü odası İsveç'in Göteborg şehrinde 1982 yılında kuruldu. O zamandan beri Volvo Trucks modellerinde ses modifikasyonu le ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Göteborg'taki Gürültü ve Titreşim Testi Mühendislerinden oluşan bir ekip Volvo Trucks'ı bu alanda rakip firmaların önünde tutmak için sürekli olarak çalışıyor.
Theresia Manns, Torbjörn Ågren ve Geir Andresen (soldan sağa), Volvo Trucks'ın Gürültü ve Titreşim Laboratuvarında çalışan üç NVH (Gürültü, Titreşim ve Sertlik) mühendisi.
Gürültü ve Titreşim Laboratuvarı sessiz bir arı kovanı gibi çalışmaktadır. İlginç görünümlü makinalar kırmızı ışıklar çıkarıyor ve duvarları sesi emen malzemeyle kaplı devasa, sessiz bir stüdyonun tam ortasında bir adet Volvo FH test kamyonu yer alıyor. Burada bu özel alanda uzun yıllara dayanan bir deneyime sahip olan üç NVH (Gürültü, Titreşim ve Sertlik) mühendisiyle tanışıyoruz. Theresia Manns, Geir Andresen ve Torbjörn Ågren hem bu tesiste hem de Göteborg şehrinin hemen yanındaki Hällered bölgesinde bulunan Volvo Trucks Deneme Alanında görev yapan yaklaşık on mühendisten oluşan bir ekiple yakın bir işbirliği içerisinde çalışmaktadır.
Genellikle sadece gürültü düzeyini azaltmaya yönelik çalışmalar yaptığımız düşünülüyor, ancak sesin kalitesinin de önemli olduğu unutulmamalı.
Theresia Manns, NVH mühendisi, Volvo Trucks.
Theresia Manns, “Kamyonların oluşturduğu iç ve dış mekan gürültüsünü optimize etmek üzere çalışıyoruz,” diyor. “Genellikle sadece gürültü düzeyini azaltmaya yönelik çalışmalar yaptığımız düşünülüyor, ancak sesin kalitesinin de önemli olduğu unutulmamalı. Hedefimiz en iyi ses kalitesini elde etmek ve hem güvenlik hem de konfor açısından sürücü deneyimini iyileştirmek.”
Torbjörn Ågren, şirketin diğer birimleriyle birlikte çalışmanın daha iyi sonuçlar elde edilebilmesi açısından büyük önem taşıdığını kabul ediyor. “Kamyonun her bir özelliği için ayrı bir Özellik Lideri bulunmaktadır. Bu kişiler söz konusu özelliğin geliştirilmesinden sorumludur. Bu açıdan bakarsak, bizim sorumlu olduğumuz özellik de aracın genel gürültüsüdür. Bileşenlerden ve proje programından sorumlu kişilerle düzenli olarak iletişime geçiyoruz. Hem mevcut hem de gelecekte uygulamaya konulacak olan yasal gerekliliklerin yakından takip edilmesi son derece önemli. Ürün planlama departmanı üst düzey gereklilikler belirliyor ve müşterilerin optimize ses açısından tam olarak ne istediğini tespit etmek için birlikte çalışıyoruz. Ayrıca, rakiplerimizin bu alanda yaptığı çalışmaları da göz önünde bulundurmamız önemli.”
Torbjörn Ågren, NVH mühendisi, Volvo Trucks.
NVH mühendislerinin günlük işleri esas olarak çeşitli Volvo Trucks modellerinin gürültü kaynakları açısından geliştirilip test edilmesini ve bu alanlarda iyileştirmeler yapılmasını kapsamaktadır. Yasal gerekliliklere göre, doğrulanmış kamyon gürültü testlerinin açık mekanlarda yürütülmesi gerekiyor.
Geir Andresen, “Kapalı mekanlarda yapılan testler halihazırda yetkili makamlar tarafından yasal olarak kabul görmemektedir,” diyor. “Ancak, gelecekte bu test şekline onay verilebilir. Dolayısıyla, Volvo Trucks'ın deneme alanındaki ISO test pisti, gürültü doğrulama çalışmalarımız için büyük önem taşıyor. Gerçek koşulların kapalı mekanlarda simüle edilmesi zordur; bu nedenle, doğrulanmış yasal testlerimizi açık mekanlarda gerçekleştiriyoruz.”
Geir Andresen, NVH mühendisi, Volvo Trucks.
Kamyonların oluşturduğu gürültü düzeyleri tüm dünya çapında katı yasal düzenlemelere tabidir. Avrupa pazarı ve bazı diğer pazarlarda ECE düzenlemeleri takip ediliyor olsa da gürültü mevzuatı pazardan pazara değişiklik göstermektedir. Ayrıca, yerel gürültü gerekliliklerinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Gürültü ve Titreşim Laboratuvarında bulunan çok çeşitli izleme ekipmanlarına baktığınızda ses konusundaki çalışmaların ne kadar karmaşık olduğunu anlayabilirsiniz. En dikkat çekici görünüme sahip düzeneklerden biri de büyük bir disko topunu andıran ve üzerinde birçok küçük mikrofon bulunan 3D akustik kameradır. Ses kaynağının yerini tespit etmede kullanılan bu kamera, kabin iç mekanındaki ses kaynaklarını taramaktadır. Gürültü algoritmalar yoluyla hesaplanarak bir ses düzeyi resmi oluşturulur. Belirli alanlardaki daha yüksek gürültü düzeyleri resimde parlak renk bölgeleriyle gösterilmektedir. Böylece, ekip belirli ses noktalarını izole edebiliyor ve bu noktalardaki sesi kamyon için istenilen genel ses resmine uygun hale getirebiliyor.
Bazen aracın bir alanındaki gürültüyü azalttığınızda daha önce duyulmayan bir ses aniden bir yerden patlak verebiliyor.
Sürücülerin kamyon seslerine kulak vererek nasıl bilgi aldığı, ekip çalışması sırasında dikkat ettiğimiz önemli faktörlerden biri.
Theresia Manns, “Kabin içindeyken kamyonun tepkilerini çoğunlukla sesler yoluyla anlarız, görsel olarak değil,” diyor. “Gürültü çeşitli bilgiler taşır ve sürücü bu bilgilere dayalı olarak harekete geçer. Ayrıca, insanlar çoğu zaman rahatsız edici bir gürültüyü söz konusu gürültü ortadan kalkana kadar fark etmeyebiliyor.”
Kamyonların toplam gürültü düzeyinin ölçülmesi bir dizi hedefin karşılanmasını gerektiriyor. Geir Andresen, "Bazen aracın bir alanındaki gürültüyü azalttığınızda daha önce duyulmayan bir ses aniden bir yerden patlak verebiliyor,” diyor. “Kamyonun bütünüyle ilgileniyoruz. Örneğin, gürültü geri bildirimleri bazen başka alanlardan kabin iç mekanına ulaşabiliyor. Bu nedenle ses yalıtımı ve yapısal geliştirme çalışmaları çok önemli.”
Test mühendisleri Torbjörn Ågren ve Frédéric Wullens (sağda) 3D kamera test sonuçlarını kontrol ediyor.
Kabin içindeki gürültünün güvenlikle ilişkisi, gürültü frekansı içeriğinin optimize edilmesinde gerçekleştirilen çalışma ile vurgulanmıştır.
Theresia Manns, “Düşük frekanslı gürültü sürücülerde yorgunluğa neden olmaktadır,” diyor. “Önemli olan rahatsız edici gürültülerin duyulmaması ve iyi bir ses kalitesi elde edilmesidir. Bir sürücünün, gürültünün düzeyi düşük olsa bile monoton gürültüden olumsuz etkilenmeden uzun bir zaman geçirebileceği bir ortam sunmaya çalışıyoruz.”
Kamyondaki belirli bir sesin izole edilmesi laboratuvardaki Test Mühendislerinin itinalı bir şekilde çalışmasını gerektiren zor bir iştir. "The Encapsulated Truck" adını verdiğimiz bir yöntemle, belirli bir gürültü kaynağını ayrıntılı olarak inceleyebilmek için aracın tamamını kaplayarak sadece belirli bir alanını açıkta bırakıyoruz; bu yöntem oldukça uzun zaman alan bir işlem içermektedir. Hem test hücresinde hem de test pistinde daha az zaman alan yöntemler de kullanılmaktadır.
Önemli olan rahatsız edici gürültülerin duyulmaması ve iyi bir ses kalitesi elde edilmesidir.
Torbjörn Ågren, “Açık mekanda gerçekleştirilmesi gereken doğrulama işlemlerinin bulunduğu ve hava koşullarının bu işlemler için elverişli olduğu dönemler en yoğun şekilde çalıştığımız dönemlerdir,” diyor. “Tamamlanması gereken birçok ön hazırlık bulunmaktadır. Yeni bir mevzuatın yürürlüğe konulmasından önceki dönemler ve projelerin belirli dönemleri de son derece yoğun geçmektedir.”
Biz ekibin yanından ayrılırken ekip daha fazla test yapmak için 3D akustik kamerayı tekrar kurmaya başlıyordu. Torbjörn Ågren, sözlerine son verirken yaptıkları işin hem kelimenin tam manasıyla hem de mecazi anlamda doğru dengeyi bulmak olduğunu söylüyor.
“Sürüş deneyimine olumlu katkıda bulunacak değişiklikler uyguluyoruz. İyileştirmeler adım adım elde edilmektedir. Kısaca özetlemek gerekirse, kamyonun bir Volvo gibi ses çıkarmasını istiyoruz.”
Kamyon kabini içindeki belirli bir sesin izole edilmesi laboratuvardaki Test Mühendislerinin itinalı bir şekilde çalışmasını gerektiren zor bir iştir.
MOTOR:
Kamyonun kalp atış sesi olan motor sesi, sürücüye bilgi aktaran önemli bir kaynaktır.
ŞANZIMAN:
Kamyonun şanzımanı vites geçişleri sırasında sesler üretir, bu seslerin aracın geri kalanıyla senkronize olması önemlidir.
HAVA GİRİŞİ:
Giriş kanalı motor silindirleri ile ortam arasındaki doğrudan bir ses bağlantısı görevi görür ve motorun çalışma durumu hakkında sürücüye bilgi verir.
KLİMA KONTROL SİSTEMİ:
Bir kamyondaki klima sisteminin iyi çalışıyor olması yetmez. Aynı zamanda, sürücüyü rahatsız eden sesler çıkarmamalıdır.
LASTİKLER:
Yol ile lastikler arasındaki temas kuvveti gürültüye neden olur. Deneyimli bir kamyon sürücüsü, lastik gürültüsündeki değişikliklerden yolun kaygan olup olmadığını anlayabilir.
ARKA AKS:
Arka aks yoluyla şanzımandan lastiklere yüksek miktarda tork aktarılır. Arka aks içindeki dişliler optimize edilerek gereksiz yere gürültüye yol açması önlenmelidir.
DAHA AZ STRES
Uzun mesafeli yolculuklarda, sürücülerin yola odaklanabilmeleri için kabin içinde konforlu ve rahat olmaları son derece önemlidir.
AKILLI ETKİLEŞİM
Sürücü kamyondan gelen ve aracın durumu hakkında bilgi veren çeşitli seslere kulak verir. Ardından bu bilgileri kullanarak optimum performansı elde eder. Multimedya sistemi yoluyla diğer kişilerle iletişime geçilebilmesi de önemlidir ve iyi bir genel ses kalitesi gerektirir.
KALİTE HİSSİ
Optimize edilmiş iç ve dış mekan sesi, Volvo kalitesine katkıda bulunan önemli bir faktördür. Kapı kapatılırken çıkan ses, aracın kalitesine ilişkin ilk izlenimi veren iyi bir örnek sayılabilir.
